การจัดระบบของโครงกระดูก (Organization of the skeleton)

โครงกระดูกในร่างกายของคนเรานั้น ประกอบด้วยกระดูก 206 ชิ้น ซึ่งแบ่งได้เป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ คือ

1. Axial skeleton ประกอบด้วย กระดูก 80 ชิ้น

1.1 กระดูกกะโหลกศีรษะ (skull) 28 ชิ้น

กระดูกกล่องบรรจุสมอง (cranium) 8 ชิ้น

กระดูกหน้า (face) 14 ชิ้น

กระดูกหู (ear ossicle bones) 6 ชิ้น

1.2 กระดูก hyoid 1 ชิ้น

1.3 กระดูกสันหลัง (vertrebral column) 26 ชิ้น

cervical vertrebrae 7 ชิ้น

thoracic vertrebrae 12 ชิ้น

lumbar vertrebrae 5 ชิ้น

sacrum 1 ชิ้น

coccyx 1 ชิ้น

1.4 กระดูก thorax 25 ชิ้น

กระดูกหน้าอก (sternum) 1 ชิ้น

กระดูกซี่โครง (rib) 24 ชิ้น

2.Appendicular skeleton ประกอบด้วย กระดูก 126 ชิ้น

2.1 Shoulder girdle 4 ชิ้น

2.2 Upper extremity 60 ชิ้น

2.3 Pelvic girdle 2 ชิ้น

2.4 Lower extremity 60 ชิ้น

รูปที่ 12 ภาพไดอะแกรมแสดงโครงกระดูกของร่างกาย รูปที่ 13 ภาพไดอะแกรมแสดง axial skeleton ของร่างกายทั้งด้านหน้าและด้านหลัง รูปที่ 14 ภาพไดอะแกรมแสดง appendicular skeleton ของร่างกายทั้งด้านหน้าและด้านหลัง

ข้อต่อ (Joint)

ข้อต่อเป็นตำแหน่งที่กระดูก 2 ชิ้น หรือมากกว่ามาต่อกัน ข้อต่อช่วยให้ร่างกายมีการเคลื่อนไหว

ชนิดของข้อต่อ (Kinds of joint)

การแบ่งชนิดของข้อต่อ แบ่งได้หลายวิธี

ก. แบ่งตาม degree of movement แบ่งได้เป็น 3 ชนิด

1. Synarthrosis เป็นข้อต่อทีเคลื่อนไหวไม่ได้

2. Amphiarthrosis เป็นข้อต่อทีเคลื่อนไหวได้เล็กน้อย

3. Diarthrosis เป็นข้อต่อทีเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระ

ข. แบ่งตามโครงสร้างที่อยู่ระหว่างกระดูก (intervening structure) แบ่งได้เป็น 3 ชนิด คือ

1. Fibrousjoint โครงสร้างที่อยู่ระหว่างกระดูกเป็นพวก fibrous tissue

2. Cartilagenous joint โครงสร้างที่อยู่ระหว่างกระดูกเป็นกระดูกอ่อน

3. Synovial joint โครงสร้างที่อยู่ระหว่างกระดูกเป็น synovial membrane และ synovial fluid

รูปที่ 15 ภาพไดอะแกรมแสดงชนิดของข้อต่อ

Fibrous joint กระดูกจะยึดกันด้วย fibrous tissue ข้อต่อชนิดนี้จะเคลื่อนไหวไม่ได้ หรือเคลื่อนไหวได้เล็กน้อย ขึ้นกับ

ความยาวของ collagen fiber ที่ยึดกระดูกไม่มี joint capsule ข้อต่อชนิดนี้ ได้แก่

1. Syndesmosis กระดูกจะยึดกันด้วย dense fibrous tissue ได้แก่ distal tibiofibular joint

2. Suture พบที่กะโหลกศีรษะ กระดูกจะอยู่ใกล้กันมาก และมีเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เพียงเล็กน้อยแทรกอยู่ระหว่างกระดูก

Cartilagenous joint ข้อต่อชนิดนี้เคลื่อนไหวได้เล็กน้อย ไม่มี joint cavityและระหว่างกระดูกจะมีกระดูกอ่อนแทรกอยู่

แบ่งย่อยได้เป็น 2 ชนิด คือ

1. Synchondrosis กระดูกอ่อนที่แทรกระหว่างกระดูก จะเป็น hyaline cartilage ได้แก่

?epiphyseal plate เป็นรอยต่อระหว่าง diaphysis กับ epiphysisซี่งต่อไปจะถูกแทนที่ด้วยกระดูก เราจึงเรียกว่า

synostosis

? ข้อต่อระหว่างกระดูกซี่โครงกับกระดูกหน้าอก (sternum) ซึ่งจะเชื่อมกันด้วยกระดูกอ่อนชิ้นใหญ่ที่เรียกว่า costal

cartilage

2.Symphysis กระดูกอ่อนที่เชื่อมระหว่างกระดูกเป็น fibrocartilage ได้แก่

? symphysis pubis เป็นข้อต่อที่อยู่ระหว่าง pubic bone

? ข้อต่อระหว่าง body ของกระดูกสันหลัง (intervertebral joint) ก็จะมี intervertebral disc คั่น

Synovial joint เป็นข้อต่อที่มีการเคลื่อนไหวมากที่สุด ลักษณะของข้อต่อชนิดนี้ คือ

1. มี joint cavity (synovial cavity)

2. มี joint capsule และ ligament ทำหน้าที่ยึดกระดูกเข้าด้วยกัน และให้ ความแข็งแรงกับข้อต่อ

3. มี synovial membrane ซึ่งบุด้านในของ joint capsule ทำหน้าที่สร้าง synovial fluid เพื่อหล่อลื่น

4. ภายในข้อต่อ อาจมีแผ่นกระดูกอ่อน articular disc หรือ menicus ทำ หน้าที่รับแรงกระแทก

รูปที่ 16 ภาพไดอะแกรมแสดง โครงสร้างของ synovial joint